Chế độ kế toán là một phần quan trọng trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV). Việc áp dụng đúng chế độ kế toán không chỉ giúp doanh nghiệp quản lý tốt hơn mà còn đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, tránh rủi ro khi quyết toán thuế.
Đối tượng áp dụng:
Lưu ý:
Bảng cân đối kế toán (Mẫu B01-DNN)
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Mẫu B02-DNN)
Báo cáo tài chính dành cho đơn vị siêu nhỏ (nếu thuộc nhóm DN siêu nhỏ)
Thuyết minh báo cáo tài chính (Mẫu B09-DNN – chỉ áp dụng khi cần thiết)
Lưu ý:
Câu hỏi 2: Nếu doanh nghiệp nhỏ nhưng muốn áp dụng Thông tư 200 thì có được không?
Câu hỏi 3: DNNVV có bắt buộc lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ không?
Câu hỏi 4: Nếu doanh nghiệp áp dụng Thông tư 133 nhưng sau này muốn chuyển sang IFRS thì có cần điều chỉnh lại sổ sách không?
1. Doanh nghiệp vừa và nhỏ áp dụng chế độ kế toán nào?
Theo Thông tư 133/2016/TT-BTC, doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) được phép áp dụng chế độ kế toán riêng biệt so với doanh nghiệp lớn.Đối tượng áp dụng:
- Doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa, không thuộc công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, bảo hiểm.
- Không bao gồm doanh nghiệp nhà nước, công ty con của doanh nghiệp có vốn nhà nước.
- Doanh nghiệp siêu nhỏ cũng có thể áp dụng nếu đáp ứng điều kiện.
- DNNVV có thể lựa chọn áp dụng Thông tư 200/2014/TT-BTC nếu muốn lập báo cáo tài chính chi tiết hơn.
- Nếu doanh nghiệp đủ điều kiện nhưng muốn áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), cần đăng ký với cơ quan thuế.
2. Điểm khác biệt giữa chế độ kế toán DNNVV và doanh nghiệp lớn
| Tiêu chí | Thông tư 133 (DNNVV) | Thông tư 200 (DN lớn) |
|---|---|---|
| Hệ thống tài khoản | Ít tài khoản hơn, linh hoạt hơn | Chi tiết, phức tạp hơn |
| Nguyên tắc kế toán | Hướng đến đơn giản, dễ áp dụng | Theo chuẩn mực kế toán quốc tế |
| Báo cáo tài chính | 4 báo cáo cơ bản | Yêu cầu đầy đủ hơn |
| Phương pháp ghi nhận | Ghi nhận đơn giản, phù hợp với quy mô nhỏ | Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) |
- Doanh nghiệp vừa và nhỏ không bắt buộc lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
- Hạch toán theo giá gốc, không bắt buộc đánh giá lại tài sản như doanh nghiệp lớn.
3. Hệ thống tài khoản kế toán theo Thông tư 133
Hệ thống tài khoản theo Thông tư 133 đã được tinh gọn, dễ áp dụng hơn, bao gồm:- Tài khoản tài sản (1xx - 2xx): Tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, hàng tồn kho, tài sản cố định.
- Tài khoản nợ phải trả (3xx): Nợ vay, phải trả người bán, thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.
- Tài khoản vốn chủ sở hữu (4xx): Vốn góp của chủ doanh nghiệp, lợi nhuận chưa phân phối.
- Tài khoản doanh thu, thu nhập khác (5xx - 7xx): Doanh thu bán hàng, thu nhập tài chính.
- Tài khoản chi phí (6xx - 9xx): Chi phí sản xuất, chi phí quản lý, giá vốn hàng bán.
- Một số tài khoản có thể gộp lại, giúp kế toán đơn giản hóa hạch toán.
- DNNVV không bắt buộc phải lập báo cáo theo từng khoản mục chi tiết như doanh nghiệp lớn.
4. Báo cáo tài chính áp dụng cho DNNVV
Doanh nghiệp vừa và nhỏ theo Thông tư 133 chỉ cần lập 4 báo cáo tài chính cơ bản: Bảng cân đối kế toán (Mẫu B01-DNN) Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Mẫu B02-DNN) Báo cáo tài chính dành cho đơn vị siêu nhỏ (nếu thuộc nhóm DN siêu nhỏ) Thuyết minh báo cáo tài chính (Mẫu B09-DNN – chỉ áp dụng khi cần thiết)Lưu ý:
- DNNVV không bắt buộc lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
- Nếu doanh nghiệp có quy mô nhỏ, có thể áp dụng chế độ kế toán đơn giản, chỉ cần lập Báo cáo tài chính tóm lược.
5. Ưu điểm và hạn chế của chế độ kế toán DNNVV
Ưu điểm:- Đơn giản, dễ áp dụng, giảm tải thủ tục kế toán.
- Giảm bớt số lượng tài khoản, báo cáo.
- Phù hợp với doanh nghiệp có ít giao dịch tài chính.
- Không đủ chi tiết cho doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô.
- Không phù hợp với doanh nghiệp có giao dịch tài chính phức tạp.
- Một số khoản mục không được ghi nhận theo chuẩn mực IFRS.
- Nếu doanh nghiệp có kế hoạch phát triển lớn hơn, nên cân nhắc áp dụng Thông tư 200 để tránh việc thay đổi hệ thống kế toán sau này.
6. Một số lưu ý khi áp dụng chế độ kế toán DNNVV
- Doanh nghiệp có thể tự chọn phương pháp kế toán phù hợp, nhưng phải tuân thủ quy định của Thông tư 133 nếu đã đăng ký áp dụng.
- Hóa đơn, chứng từ vẫn phải tuân thủ theo quy định của Luật Kế toán và Luật Thuế.
- Nếu doanh nghiệp phát triển lên quy mô lớn, có thể chuyển đổi sang Thông tư 200.
7. Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi 1: Doanh nghiệp nào bắt buộc phải áp dụng chế độ kế toán theo Thông tư 133?Câu hỏi 2: Nếu doanh nghiệp nhỏ nhưng muốn áp dụng Thông tư 200 thì có được không?
Câu hỏi 3: DNNVV có bắt buộc lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ không?
Câu hỏi 4: Nếu doanh nghiệp áp dụng Thông tư 133 nhưng sau này muốn chuyển sang IFRS thì có cần điều chỉnh lại sổ sách không?