Theo lý thuyết có khá nhiều phương pháp tính giá xuất kho, tuy nhiên tính giá xuất kho bằng phương pháp bình quân gia quyền được các doanh nghiệp sử dụng phổ biên nhất vì độ chính xác và hiệu quả.
Trên thực tế phải căn cứ vào hoạt động của Doanh nghiệp kế toán có thể lựa chọn các phương pháp tính giá sao cho thuận lợi trong quá trình tính toán và phải sử dụng đúng nguyên tắc nhất quán trong hạch toán. Trường hợp nếu có thay đổi phương pháp phải có giải thích rõ ràng bằng văn bản để gửi về cơ quan thuế nhưng phải thực hiện tối thiểu là 6 tháng.
1.Phương pháp giá bình quân gia quyền
Theo phương pháp này giá xuất kho hàng hoá được tính theo đơn giá bình quân (bình quân cả kỳ dự trữ, bình quân cuối kỳ trước, bình quân sau mỗi lần nhập)
| Giá thực tế nguyên vật liệu, hàng hoá xuất dùng | = | Số lượng xuất dùng | x | Giá đơn vị bình quân |
Giá đơn vị bình quân được xác định bằng nhiều cách cụ thể như sau:
a) Phương pháp giá bình quân cả kỳ dự trữ (phương pháp này thường xuyên sử dụng)
Phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp có ít doanh điểm nhưng số lần nhập, xuất mặt hàng lại nhiều, căn cứ vào giá thực tế, tồn đầu kỳ để kế toán xác định giá bình quân của một đơn vị sản phẩm, hàng hoá.
Ví dụ: Có dữ liệu kế toán công ty X như sau:
Tồn đầu kỳ NVLA: 3000 kg đơn giá 1000đ/kg
Nhập trong kỳ NVLA: 7000kg đơn giá 770đ/kg
b) Phương pháp bình quân cuối kỳ trước:
Phương pháp này khá đơn giản và phản ánh kịp thời tình hình biến động của nguyên vật liệu, hàng hoá. Tuy nhiên lại không chính xác vì không tính đến sự biến động của giá cả.
c) Phương pháp đơn giá bình quân sau mỗi lần nhập
– Phương pháp này khắc phục được nhược điểm của hai phương pháp trên, vừa chính xác, vừa cập nhập được thường xuyên liên tục.
– Nhược điểm của phương pháp này là tốn nhiều công sức, tính toán nhiều lần
Ví dụ: Có dữ liệu kế toán công ty Y như sau:
Ngày 1/11 tồn kho NVLA: 3.000kg đơn giá 1.000đ/kg
Ngày 3/11 nhập kho NVLA: 2.000kg đơn giá 1.100đ/kg
Ngày 4/11 xuất kho NVLA: 4.000kg
Ngày 5/11 nhập kho NVLA: 3.000kg đơn giá 1.080đ/kg
Xác định đơn giá bình quân 1kg NVLA
Ngày 4/11 xuất đi 4.000 x 1.040 = 4.160.000
Vậy tồn kho (3.000 x 1.000) + (2.000 x 1.100) – 4.160.000 = 1.040.000
Ngày 6/11 Xuất 2.000 kg => 2.000 x 1.070 = 2.140.000 đ/kg
Mỗi phương pháp tính giá trị hàng tồn kho đều có những ưu, nhược điểm nhất định. Mức độ chính xác và độ tin cậy của mỗi phương pháp tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý, trình độ, năng lực nghiệp vụ và trình độ trang bị công cụ tính toán, phương tiện xử lý thông tin của doanh nghiệp. Đồng thời cũng tuỳ thuộc vào yêu cầu bảo quản, tính phức tạp về chủng loại, quy cách và sự biến động của vật tư, hàng hóa ở doanh nghiệp.
