Có một số giao dịch trong kế toán không được phép thanh toán tiền mặt. Sau đây là 8 loại giao dịch không được sử dụng tiền mặt, kế toán cần lưu ý để tránh vi phạm pháp luật.
1. Giao dịch góp vốn, mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp
Theo quy định tại Điều 3 Thông tư 09/2015/TT-BTC các doanh nghiệp không được sử dụng tiền mặt (tiền giấy, tiền kim loại do Ngân hàng nhà nước phát hành) để thanh toán các khoản giao dịch góp vốn, mua bán chuyển nhượng cổ phần vốn góp vào doanh nghiệp khác.
Nếu muốn thực hiện góp vốn, doanh nghiệp có thể sử dụng các hình thức thanh toán sau:
Tại khoản 2 Điều 6 Nghị định 222/2013/NĐ-CP, doanh nghiệp mà không phải là tổ chức tín dụng thì không được sử dụng tiền mặt khi vay và cho vay lẫn nhau. Để thực hiện giao dịch vay và cho vay, doanh nghiệp có thể thanh toán bằng Séc, bằng ủy nhiệm chi – chuyển tiền hoặc các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt khác như cấn trừ công nợ, trao đổi hàng hóa…
3. Mua hàng hóa, dịch vụ từng lần từ 20 triệu đồng trở lên
Theo điểm c khoản 1 Điều 6 Thông tư 78/2014/TT-BTC, những hóa đơn mua hàng hóa, dịch vụ từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên ( đã bao gồm thuế GTGT) thanh toán bằng tiền mặt không được tính vào chi phí được trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp.Theo đó, mua từng lần được lần được căn cứ theo từng hóa đơn mà người mua nhận được từ người bán.Trường hợp mua hàng hóa, dịch vụ của một nhà cung cấp nhưng mua nhiều lần trong cùng một ngày có tổng giá trị từ 20 triệu đồng trở lên thì chỉ được khấu trừ thuế GTGT và được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp với khoản chi có chứng từ thanh toán qua ngân hàng.
4. Giao dịch nộp tiền vào Ngân sách nhà nước
Khoản 1 Điều 1 Thông tư 136/2018/TT-BTC, các đơn vị, tổ chức kinh tế có tài khoản ngân hàng nộp ngân sách Nhà nước (tiền thuế, phí, lệ phí, nộp phạt…) bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt hoặc nộp tiền mặt tại ngân hàng để chuyển vào tài khoản của Kho bạc Nhà nước.
Cụ thể,
- Hàng hóa, dịch vụ mua vào (trừ hàng hóa, dịch vụ mua từng lần có giá trị dưới 20 triệu đồng), hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để người nộp thuế GTGT được khấu trừ thuế GTGT.
- Hàng hóa, dịch vụ từng lần có giá trị từ hai mươi triệu đồng trở lên (trừ trường hợp không bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định của phấp luật) phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để được trừ chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Theo Thông tư 195/2015/TT-BTC, các loại hàng hóa sau phải có chứng từ thanh toán qua ngân hàng để được khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt đầu vào:
+ Nguyên liệu mua trực tiếp của nhà sản xuất trong nước phải có chứng từ thanh toán qua ngân hàng để được khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt;
+ Hàng hóa do các cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài gồm hàng hóa bán và gia công cho doanh nghiệp chế xuất (trừ ô tô dưới 24 chỗ ngồi bán cho doanh nghiệp chế xuất;
5. Giao dịch chứng khoán cho khách hàng của công ty chứng khoán
Đối với giao dịch chứng khoán cho khách hàng của công ty chứng khoán, doanh nghiệp thực hiện qua ngân hàng thương mại tương ứng.
6. Giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán
Theo quy định tại khoản 1, điều 5 Nghị định 222/2013 tổ chức, cá nhân không được dùng tiền mặt trong các giao dịch chứng khoán trên sở giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán.
Nhà đầu tư phải mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại các công ty chứng khoán để thực hiện các giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán và chịu trách nhiệm trong việc cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin nhận biết khách hàng khi mở tài khoản giao dịch.
7. Giao dịch chứng khoán tại Trung tâm lưu ký chứng khoán
Căn cứ vào khoản 2 điều 55 Luật Chứng khoán 2016 quy định, thanh toán chứng khoán được thực hiện qua Trung tâm lưu ký chứng khoán được thực hiện qua ngân hàng.
Đồng thời, theo Điều 5 Nghị định 222/2013/TT-BTC cũng quy định không thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch chứng khoán đăng ký, lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán.
8. Doanh nghiệp có vốn Nhà nước không thanh toán bằng tiền mặt
Đối với các doanh nghiệp có vốn nhà nước, việc thanh toán sẽ được thực hiện qua ngân hàng, trừ một số giao dịch sau:
Thanh toán tiền thu mua nông, lâm, thủy, hải sản hoặc các dịch vụ do người dân trực tiếp sản xuất, đánh bắt, khai thác, nuôi trồng mà chưa có tài khoản thanh toán tại ngân hàng
Thanh toán công tác phí, trả lương và các khoản thu nhập khác cho cán bộ công nhân viên chưa có tài khoản thanh toán tại ngân hàng
Các khoản thanh toán nhằm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh liên quan đến bí mật quốc gia
Bên thanh toán thực hiện việc thanh toán hoặc bên được thanh toán nhận thanh toán tại các địa điểm thuộc địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo hạn chế dịch vụ thanh toán bằng ngân hàng
Khoản thanh toán có giá trị dưới 20 triệu đồng trừ các khoản dưới 20 triệu đồng thanh toán nhiều lần trong ngày có tổng lớn hơn 20 triệu đồng.
1. Giao dịch góp vốn, mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp
Theo quy định tại Điều 3 Thông tư 09/2015/TT-BTC các doanh nghiệp không được sử dụng tiền mặt (tiền giấy, tiền kim loại do Ngân hàng nhà nước phát hành) để thanh toán các khoản giao dịch góp vốn, mua bán chuyển nhượng cổ phần vốn góp vào doanh nghiệp khác.
Nếu muốn thực hiện góp vốn, doanh nghiệp có thể sử dụng các hình thức thanh toán sau:
- Thanh toán bằng Séc
- Thanh toán thông qua Ủy nhiệm chi – chuyển tiền
- Các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt hợp lệ khác
Tại khoản 2 Điều 6 Nghị định 222/2013/NĐ-CP, doanh nghiệp mà không phải là tổ chức tín dụng thì không được sử dụng tiền mặt khi vay và cho vay lẫn nhau. Để thực hiện giao dịch vay và cho vay, doanh nghiệp có thể thanh toán bằng Séc, bằng ủy nhiệm chi – chuyển tiền hoặc các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt khác như cấn trừ công nợ, trao đổi hàng hóa…
3. Mua hàng hóa, dịch vụ từng lần từ 20 triệu đồng trở lên
Theo điểm c khoản 1 Điều 6 Thông tư 78/2014/TT-BTC, những hóa đơn mua hàng hóa, dịch vụ từng lần có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên ( đã bao gồm thuế GTGT) thanh toán bằng tiền mặt không được tính vào chi phí được trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp.Theo đó, mua từng lần được lần được căn cứ theo từng hóa đơn mà người mua nhận được từ người bán.Trường hợp mua hàng hóa, dịch vụ của một nhà cung cấp nhưng mua nhiều lần trong cùng một ngày có tổng giá trị từ 20 triệu đồng trở lên thì chỉ được khấu trừ thuế GTGT và được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp với khoản chi có chứng từ thanh toán qua ngân hàng.
4. Giao dịch nộp tiền vào Ngân sách nhà nước
Khoản 1 Điều 1 Thông tư 136/2018/TT-BTC, các đơn vị, tổ chức kinh tế có tài khoản ngân hàng nộp ngân sách Nhà nước (tiền thuế, phí, lệ phí, nộp phạt…) bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt hoặc nộp tiền mặt tại ngân hàng để chuyển vào tài khoản của Kho bạc Nhà nước.
Cụ thể,
- Hàng hóa, dịch vụ mua vào (trừ hàng hóa, dịch vụ mua từng lần có giá trị dưới 20 triệu đồng), hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để người nộp thuế GTGT được khấu trừ thuế GTGT.
- Hàng hóa, dịch vụ từng lần có giá trị từ hai mươi triệu đồng trở lên (trừ trường hợp không bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định của phấp luật) phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để được trừ chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Theo Thông tư 195/2015/TT-BTC, các loại hàng hóa sau phải có chứng từ thanh toán qua ngân hàng để được khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt đầu vào:
+ Nguyên liệu mua trực tiếp của nhà sản xuất trong nước phải có chứng từ thanh toán qua ngân hàng để được khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt;
+ Hàng hóa do các cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khẩu ra nước ngoài gồm hàng hóa bán và gia công cho doanh nghiệp chế xuất (trừ ô tô dưới 24 chỗ ngồi bán cho doanh nghiệp chế xuất;
- Hàng hóa do cơ sở sản xuất bán hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu để xuất khẩu theo hợp đồng kinh tế;
- Hàng hóa mang ra nước ngoài để bán tại hội chợ triển lãm ở nước ngoài).
5. Giao dịch chứng khoán cho khách hàng của công ty chứng khoán
Đối với giao dịch chứng khoán cho khách hàng của công ty chứng khoán, doanh nghiệp thực hiện qua ngân hàng thương mại tương ứng.
6. Giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán
Theo quy định tại khoản 1, điều 5 Nghị định 222/2013 tổ chức, cá nhân không được dùng tiền mặt trong các giao dịch chứng khoán trên sở giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán.
Nhà đầu tư phải mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại các công ty chứng khoán để thực hiện các giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán và chịu trách nhiệm trong việc cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin nhận biết khách hàng khi mở tài khoản giao dịch.
7. Giao dịch chứng khoán tại Trung tâm lưu ký chứng khoán
Căn cứ vào khoản 2 điều 55 Luật Chứng khoán 2016 quy định, thanh toán chứng khoán được thực hiện qua Trung tâm lưu ký chứng khoán được thực hiện qua ngân hàng.
Đồng thời, theo Điều 5 Nghị định 222/2013/TT-BTC cũng quy định không thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch chứng khoán đăng ký, lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán.
8. Doanh nghiệp có vốn Nhà nước không thanh toán bằng tiền mặt
Đối với các doanh nghiệp có vốn nhà nước, việc thanh toán sẽ được thực hiện qua ngân hàng, trừ một số giao dịch sau:
Thanh toán tiền thu mua nông, lâm, thủy, hải sản hoặc các dịch vụ do người dân trực tiếp sản xuất, đánh bắt, khai thác, nuôi trồng mà chưa có tài khoản thanh toán tại ngân hàng
Thanh toán công tác phí, trả lương và các khoản thu nhập khác cho cán bộ công nhân viên chưa có tài khoản thanh toán tại ngân hàng
Các khoản thanh toán nhằm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh liên quan đến bí mật quốc gia
Bên thanh toán thực hiện việc thanh toán hoặc bên được thanh toán nhận thanh toán tại các địa điểm thuộc địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo hạn chế dịch vụ thanh toán bằng ngân hàng
Khoản thanh toán có giá trị dưới 20 triệu đồng trừ các khoản dưới 20 triệu đồng thanh toán nhiều lần trong ngày có tổng lớn hơn 20 triệu đồng.
